Mówca
Opis
CHEMIA, WYKŁAD DLA UCZNIÓW SZKÓŁ ŚREDNICH i KLAS 7 i 8 SZKÓŁ PODSTAWOWYCH, BEZ LIMITU
"
Spacerując rzadko zastanawiamy się nad otaczającym nas światem, jak jest niewiarygodnie piękny i złożony. Dlatego chciałbym zachęcić do poznawania samemu otaczającej nas rzeczywistości i mechanizmów nimi rządzących, a zwłaszcza zgłębiania naszych relacji ze zwierzętami, poznania ich chemii, chemii, gdyż to jedna z nauk opisująca otaczającą nas rzeczywistość i nas samych.
Jedną z ciekawszych i tajemniczych (sekretnych) gromad zwierząt są bezsprzecznie płazy. Płazy (Amphibia) to gromada zmiennocieplnych kręgowców z grupy czworonogów. W naszym klimacie z nastaniem chłodów płazy zapadają w stan odrętwienia. Zimują gromadnie w różnych norkach, szczelinach oraz w mule na dnie zbiorników wodnych. Późną jesienią znikają z naszej rzeczywistości by z nastaniem wiosny pojawić się i stać się znów aktywne. Większość gatunków płazów żyje na lądzie, w gruncie, na drzewach, bądź w wodach słodkich. W rozwoju przechodzą stadium larwalne, w którego czasie prowadzą wodny tryb życia, choć niektóre gatunki wykształciły adaptacje behawioralne pozwalające ominąć to ograniczenie. Najstarsze ślady Tetrapodomorfa to skamienieliny przedstawiające tropy z Zachełmia (powiat kielecki). Liczą one 397 milionów lat (eifel, dewon środkowy). W 2012 odkryto jeszcze wcześniejsze skamieniałości bezpośrednich przodków płazów, a mianowicie szczątki Tungsenia paradoxa, przypominającego rybę czworonoga, datowane na około 409 milionów lat temu (prag, dewon wczesny), są prawdopodobnie pozostałościami najstarszego ze znanych czworonogów.
W ramach mojego wykładu przedstawię nie tylko moje wspomnienia z obserwacji tych zwierząt, fotografie, ale również zarysuję krótko ich niewiarygodnie ważny i ciekawy chemizm. Omówię ich wymianę gazową, metabolizm w tym wydalanie mocznika, ich kolor (barwniki, pigmenty), jedną z najważniejszych ich zdolności - regenerację, a także produkcję toksyn, trucizn. Jest to ich mechanizm obronny, ale dla nas potencjalne źródło nowych leków, w tym środków przeciwbakteryjnych. Omówię chemię powierzchni, i wiele różnych ciekawostek.
Postaram się odpowiedzieć na jedno z najważniejszych pytań: czy całując żabkę można ujrzeć Księcia?
Zapraszam i do zobaczenia, Jacek Nycz
